روز جهانی معلم در ایران: زیر سایه سرکوب و تبعیض علیه معلمان
روز جهانی معلم، نمادی از پاسداشت یا یادآوری سرکوب؟
صدای بازداشت شدگان ایران، یکشنبه ۱۳مهرماه ۱۴۰۴- هر سال ۵ اکتبر (۱۳ مهر) به عنوان روز جهانی معلم توسط یونسکو گرامی داشته میشود. این روز از سال ۱۹۹۴ میلادی برای قدردانی از تلاشهای معلمان، دفاع از حقوق حرفهای آنها و تأکید بر نقش کلیدیشان در ساخت آینده جوامع نامگذاری شده است. در سراسر جهان، این روز فرصتی برای جشن گرفتن دستاوردها و مطالبه حقوق معلمان است، اما در ایران، روز جهانی معلم بیشتر به یادآوری نقض سیستماتیک حقوق معلمان تبدیل شده است. معلمان ایرانی، که نقش محوری در تحولات اجتماعی و فرهنگی داشتهاند، با فشارهای امنیتی، اخراجهای گسترده و تبعیضهای جنسیتی و اقتصادی روبرو هستند. این وضعیت، به ویژه پس از قیام سراسری ۱۴۰۱، شدت گرفته و نشاندهنده ترس رژیم از اعتراضات صنفی است. در حالی که جهان معلمان را ارج مینهد، در ایران آنها زیر سایه سرکوب قرار دارند.
اخراج شهربانو اسدی: نمادی از فشار بر فعالان صنفی
در تازهترین نمونه از این سرکوبها، دیوان عدالت اداری در حکمی بحثبرانگیز، رای به اخراج شهربانو اسدی، دبیر زبان و ادبیات فارسی در ناحیه ۲ آموزش و پرورش رشت، صادر کرده است. خانم اسدی، که از فعالان شناختهشده صنفی معلمان است، با تأیید رأی «هسته گزینش» وزارت آموزش و پرورش در شعبه ۲۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، از ادامه خدمت محروم شد. این در حالی است که دیوان عدالت اداری پیشتر رأی هسته گزینش را به دلیل «فقدان استناد قانونی و نبود مدارک مستدل» لغو کرده بود، اما وزارت آموزش و پرورش بر اخراج او اصرار ورزید. این اقدام، بخشی از سیاست کلی وزارتخانه برای خاموش کردن صدای منتقدان است، به جای رسیدگی به مطالبات واقعی معلمان مانند بهبود حقوق و شرایط کاری.
نقض سیستماتیک حقوق معلمان
در ایران، نظام آموزشی بیش از آنکه بر آموزش تمرکز داشته باشد، به دستگاهی امنیتی تبدیل شده است. هیئتهای تخلفات اداری و حراستها به عنوان بازوی نیروهای امنیتی عمل میکنند و ابزارهایی مانند اخراج، بازخرید، تعلیق و حتی زندان برای سرکوب معلمان به کار میروند. اعتراضات صنفی اغلب به عنوان «جرائم علیه امنیت ملی» تلقی شده و احکام سنگینی صادر میشود. بر اساس گزارشها، دستکم ۴۵ معلم و فعال صنفی در تابستان ۱۴۰۴ (از نیمه خرداد تا ۲۸ شهریور) بازداشت، احضار یا بازجویی شدند، بدون رعایت اصول دادرسی عادلانه. این موج سرکوب در استانهای کرمان، کردستان، گیلان، آذربایجان غربی، اصفهان و تهران گسترده بود و نشاندهنده هراس رژیم از تداوم اعتراضات است.
در این میان، معلمان زن علاوه بر فشارهای صنفی، با تبعیضهای جنسیتی روبرو هستند،
در کرمان (۱۴ مرداد ۱۴۰۴): هشت معلم، شامل پنج زن (فاطمه یزدانی، میترا نیکپور، زهرا عزیزی، لیلا افشار و شهناز رضایی شریفآبادی) و سه مرد (مجید نادری، حسین رشیدی زرندی و محمدرضا بهزادپور)، به اتهامات امنیتی مانند «عضویت در گروه معاند» و «تبلیغ علیه نظام» محکوم شدند. احکام اولیه مجموعاً ۸ سال و نیم زندان بود، اما در تجدیدنظر، برای زنان به پرداخت ۷۰۰ میلیون ریال جریمه نقدی تغییر یافت – ابزاری برای سرکوب اقتصادی که معیشت خانوادهها را هدف قرار میدهد.
- در کردستان (۲۹ مرداد ۱۴۰۴): هیئت تجدیدنظر وزارت آموزش و پرورش احکام بازنشستگی اجباری، اخراج و انفصال برای ۱۳ معلم صادر کرد.
- برای مثال، امید شاهمحمدی (با سابقه بالا) به اخراج دائم محکوم شد، پرویز نصیبی به تبعید و انفصال، و هوشیار بابایی به بازنشستگی اجباری با تنزل رتبه. همچنین، نسرین کریمی (فوقلیسانس جامعهشناسی با ۲۷ سال سابقه) به بازنشستگی اجباری با تنزل دو رتبه، و لیلا زارعی (لیسانس آموزش ابتدایی با ۳۰ سال سابقه) به خلع از سمت و بازنشستگی با کاهش رتبه محکوم شدند.
