تأیید حکم اعدام در دیوان عالی؛ خطر اجرای قریبالوقوع
دیوان عالی رژیم حاکم بر ایران حکم اعدام احسان فریدی، دانشجوی ۲۲ ساله دانشگاه تبریز و از هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران را تأیید کرد. به این ترتیب، این زندانی سیاسی جوان در آستانه اجرای حکم اعدام قرار گرفته است. وکیل او، سینا یوسفی، روز پنجشنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۴ (۹ اکتبر ۲۰۲۵) اعلام کرد که حکم صادره از سوی شعبه سوم دادگاه انقلاب تبریز به ریاست قاضی حسن فتحپور، در دیوان عالی کشور تأیید و پرونده برای اجرای حکم ارسال شده است.
بازداشت و اتهامات ساختگی
احسان فریدی در ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ بازداشت شد و پس از چند ماه بازجویی در بازداشتگاه وزارت اطلاعات، در اردیبهشت ۱۴۰۴ به اتهام آخوندساختهی «افساد فیالارض» به اعدام محکوم گردید. این حکم صرفاً بر اساس گزارشهای مأموران امنیتی و اعترافات اجباری تحت شکنجه صادر شده و هیچ مدرک قضایی مستقلی برای اثبات اتهامات ارائه نشده است.
از «تبلیغ علیه نظام» تا «افساد فیالارض»
منابع نزدیک به خانواده او گزارش دادهاند که اتهام اولیه احسان فریدی «تبلیغ علیه نظام» بوده و او پس از بازجویی اولیه با قرار وثیقه موقت آزاد شده بود، اما تنها ۴۰ روز بعد به شعبه ۱۵ بازپرسی تبریز احضار و دوباره بازداشت شد. در این مرحله، اتهام او به «افساد فیالارض» تغییر یافت، تغییری که مسیر پرونده را کاملاً دگرگون کرد و عملاً او را در معرض مجازات مرگ قرار داد.
درخواست رشوه از خانواده و انتقامجویی قضایی
در روند رسیدگی، بازپرس پرونده سیدعلی موسوی –که بعدها بهدلیل تشکیل باند فساد اقتصادی از سمت خود برکنار شد– از خانواده فریدی درخواست پرداخت رشوه کرده بود. خانواده با رد این درخواست غیرقانونی، با واکنش تلافیجویانه دستگاه قضایی روبهرو شدند و پرونده علیه فرزندشان سنگینتر شد.
نقض حقوق متهم و دادگاه غیرعادلانه
به گفته وکیل و منابع حقوق بشری، جلسات دادگاه در شرایطی برگزار شده که احسان فریدی و وکیلش امکان دسترسی کامل به پرونده را نداشتهاند. همچنین، احسان در تماسهای کوتاه تلفنی با خانوادهاش خبر داده که در دوران بازداشت مورد تهدید و فشارهای روحی قرار گرفته و اعترافاتش در نتیجهی اجبار و ارعاب بوده است.
واکنشها و اعتراضهای دانشجویی و بینالمللی
انتشار خبر تأیید حکم اعدام، موجی از واکنشها را در داخل و خارج از کشور برانگیخت. شماری از فعالان حقوق بشر و تشکلهای دانشجویی خواستار توقف فوری اجرای حکم و بازنگری در روند قضایی شدند. سازمان عفو بینالملل در بیانیهای اعلام کرد که حکم اعدام علیه احسان فریدی نقض آشکار حق حیات و اصول دادرسی عادلانه است و باید فوراً لغو شود.
نقض فاحش مواد میثاق حقوق مدنی و سیاسی
پرونده احسان فریدی مصداق روشنی از نقض چند ماده اساسی میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است: ماده ۶ (حق حیات)، ماده ۷ (ممنوعیت شکنجه و رفتار غیرانسانی)، و ماده ۱۴ (حق برخورداری از دادرسی عادلانه).
فراخوان برای نجات جان احسان فریدی
تأیید حکم اعدام این دانشجوی جوان در دیوان عالی کشور، بار دیگر توجه افکار عمومی را به وضعیت نابسامان حقوق بشر در ایران جلب کرده است. خانواده او در حالی که فرزندشان در آستانه مرگ قرار دارد، از جامعه جهانی و نهادهای بینالمللی خواستهاند برای توقف فوری اجرای حکم و بررسی مجدد پرونده اقدام کنند.
در آستانه «روز جهانی علیه مجازات اعدام»، این پرونده نمادی از سیاست سرکوب سیستماتیک رژیم آخوندی علیه نسل جوان و دانشگاهی کشور است. سازمانهای مدافع حقوق بشر و نهادهای بینالمللی بار دیگر فراخوان دادهاند که برای نجات جان احسان فریدی و دیگر زندانیان سیاسی محکوم به اعدام، فشار بر رژیم حاکم بر ایران افزایش یابد.
